Letterpress jest rodzajem druku wypukłego. Podobnie jak we fleksografii farba naniesiona jest na wypukłą formę drukową (pełniącą rolę pieczątki) i bezpośrednio odbijana na podłożu drukowym. Jest to jedna z najstarszych technik druku, dziś już praktycznie wyparta przez offset w wyniku rozwoju technologii poligraficzncyh. Ale nie znaczy to, że nie możemy korzystać z uroków Letterpressu, do których przejdziemy za chwilę.
Obecnie druk typograficzny jest nieopłacalny i posiada kilka ograniczeń hamujących proces kreatywny grafiki drukowanej tą technologią. W dodatku termin realizacji druku letterpresem jest znacznie dłuższy niż w offsecie z uwagi na przestarzałe maszyny w postaci ręcznych pras. Skomplikowany raster nie jest mile widziany, dlatego najlepiej drukować płaskie kolory korzystając wyłącznie z farb Pantone. Z uwagi na często wieloletni przebieg maszyn kolory mogą być nienasycone i częściowo przeźroczyste. Po co zatem w ogóle korzystać z takiej metody druku?
Fakt, że możemy odbijać wzory na papierze nie jest tym co tak naprawdę urzeka w Letterpressie. Cała magia polega na tym, że w wyniku użycia wypukłych form drukowych poza odbiciem koloru na podłożu dostajemy jednoczesne tłoczenie papieru, otrzymując efekt głębi. Tłoczenie ułatwia również rodzaj papieru, który jest stosowany w druku typograficznym. Jest to z reguły miękki, bawełniany papier o charakterystycznej strukturze, co ułatwia proces tłoczenia dając niesamowity efekt wizualny.
Kolorowe i jednocześnie wklęsłe kształty dają wrażenie eleganckiego i eksluzywnego produktu. Typograficzne i oszczędne w grafikę wzory jakie możemy odbić w technice Letterpress wynikają z ograniczeń związanych z tą techniką druku, ale dzięki temu otrzymujemy jednocześnie wyszukane, minimalistyczne wzory, które dodatkowo wzbogacają i tak już bardzo elegancki produkt końcowy.
Na etapie tworzenia projektu graficznego powinniśmy przede wszystkim wyobrazić sobie finalny rezultat wydruku, ponieważ monitor nie odwzoruje nam wytłoczeń, załamania światła, ani struktury papieru. Z uwagi na wypukłe formy drukowe stosowane w druku typograficznym (działające na tej samej zasadzie co wypukłe czcionki za czasów Gutenberga) nie możemy tworzyć gradientów, przejść tonalnych czy dodawać zdjęć do projektów. Pamiętajmy przede wszystkim o tych zasadach:
- Używaj tylko kolorów z palety Pantone w oparciu o wzornik (!)
- Tworząc kształty czy dobierając font unikaj drobnych, skomplikowanych elementów.
- Tworząc pracę składającą się z kilku kolorów pamiętaj, że do każdego koloru potrzebna jest osobna forma drukowa. Dla każdego z kolorów stosuj osobną warstwę
- Nie umieszczaj elementów na krawędziach strony, ponieważ istnieje wtedy ryzyko pofalowania brzegów kartki.
- Nie dodawaj zdjęć. Korzystaj z wektorów i tekstu.
- Dopytaj drukarnie o minimalne grubości kresek oraz minimalne wielkości tekstu i kresek w kontrze.
- Nie twórz apli czyli większych przestrzeni krytych kolorem.
Z przesłanego projektu drukarnia tworzy matrycę (formę drukową) osobno dla każdego koloru. Po zamontowaniu formy na maszynie drukarz ręcznie aplikuje farbę na cylinder. Gumowe wałki drukowe zbierają farbę z cylindra i rozprowadzają na matrycy, która odbija wzór na podłożu tworząc jednocześnie tłoczenie pod wpływem docisku matrycy do papieru. Jeżeli projekt składa się z kilku kolorów należy zdjąć matrycę, umyć maszynę i wałki, założyć nową matrycę dla kolejnego koloru i rozpocząć cały proces jeszcze raz.
Oryginalna maszyna napędzana jest siłą mięśni ludzkich, a konkretnie nogą operatora. Podawanie papieru odbywa się ręcznie. Poniżej pozwoliłem sobie udostępnić link do krótkiego filmu przedstawiającego pracę operatorki maszyny do druku typograficznego:
https://www.youtube.com/watch?v=xM8FN0-M\_LU
Letterpress wykorzystywany jest przy małych nakładach, głównie z uwagi na czasochłonny proces produkcji i wysokie koszta. Ponieważ coraz mniej drukarni oferuje takie usługi i fakt, że ilość tradycyjnych pras typograficznych jest również znikoma, druk typograficzny jest usługą ekskluzywną i nie zawsze można sobie na nią pozwolić. Ale o kalkulację cenową zawsze warto zapytać. Rodzaje produktów jakie powstają przy pomocy Letterpressu to między innymi:
- Wizytówki
- Zaproszenia
- Etykiety ozdobne, zawieszki
- Certyfikaty
- Podkładki
W tym wpisie to wszystko. Mam nadzieję, że udało mi się zachęcić Was do przetestowania tej techniki druku na kilku realizacjach. Efekt napewno Was nie zawiedzie. Pamiętajcie o tym, aby dopytać drukarnie o szczegóły techniczne i do dzieła! ;)
